In de regel worden in de maand juni veel splitsingsvoorstellen gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Maar waarom? En wat houdt een juridische (af)splitsing van een rechtspersoon nu in?

Splitsing van een rechtspersoon

De splitsing van een rechtspersoon is het proces waarbij delen van het vermogen (activa en passiva) van een rechtspersoon worden verdeeld over meerdere rechtspersonen, zodat deze (nieuwe) rechtspersonen als afzonderlijke entiteiten kunnen functioneren met het betreffende deel van het vermogen.

Wat zijn redenen om over te gaan tot het splitsen van het vermogen? Hieronder een opsomming:

• de wens om verschillende activiteiten van de splitsende rechtspersoon onder te brengen in aparte rechtspersonen, zodat er bedrijfsmatig een betere scheiding is tussen de verschillende activiteiten
• de wens om bepaalde onderdelen van het vermogen - zoals bijvoorbeeld intellectuele eigendomsrechten - apart te zetten van de daadwerkelijke bedrijfsactiviteiten, zodat hier minder risico's mee worden gelopen mocht het misgaan (een soort beschermingsconstructie)
• het apart willen zetten van bepaalde bedrijfsonderdelen om deze op termijn gemakkelijker apart te kunnen verkopen
• het aanbrengen van een scheiding tussen het  beleggingsvermogen en het ondernemingsvermogen om (een deel van) het ondernemingsvermogen vervolgens te kunnen schenken
• het verdelen van het vermogen en de activiteiten tussen aandeelhouders die uit elkaar willen gaan, ook in het geval van bijvoorbeeld een echtscheiding
• het creëren van een (eigen persoonlijke) holding boven een bestaande structuur waarin gezamenlijk wordt deelgenomen
• het optimaliseren van belastingheffing door activiteiten te splitsen
• gedeeltelijke anonimisering van vermogen
• her voorkomen van zwaardere verplichtingen ten aanzien van de accountantscontrole op de jaarrekening(en)

Voordelen/nadelen

Het grote voordeel van de uitvoering van een splitsing is dat het vermogen onder algemene titel overgaat, en er dus geen afzonderlijke overdrachten noodzakelijk zijn. Daarnaast kan er gebruik gemaakt worden van fiscale regelingen/vrijstellingen.

Nadeel kan zijn dat het proces wat meer tijd en geld kost door de procedures die gevolgd moeten worden. Daarnaast zal de Belastingdienst slechts goedkeuring verlenen aan de uitvoering van een splitsing als hier zakelijke redenen aan ten grondslag liggen. Dit ter voorkoming van misbruik van de fiscale voordelen, die verbonden kunnen zijn aan een splitsing.

Vormen van splitsing

De wet kent in beginsel twee vormen van splitsing van een rechtspersoon:

•  een juridische afsplitsing
• een juridisch zuivere splitsing

Maar wat zijn nu verschillen? En waarom zou je voor een bepaalde vorm kiezen?

Zuivere splitsing

In het geval van een zuivere splitsing wordt er voor gekozen om de bestaande rechtspersoon op te houden te laten bestaan. Het vermogen (activa en passiva) van de rechtspersoon die bij de splitsing ophoudt te bestaan wordt dan onder algemene titel overgedragen aan twee of meer andere rechtspersonen. In het geval van een N.V. of B.V. zullen daarbij bijvoorbeeld op grond van een vast stellen ruilverhouding aandelen worden toegekend  aan de aandeelhouders van de splitsende vennootschap. In het geval van meerdere aandeelhouders is het mogelijk dat iedere aandeelhouder rato van zijn belang in splitsende vennootschap aandelen krijgt in de verkrijgende vennootschappen.

Het is echter ook mogelijk om te bepalen dat iedere aandeelhouder afzonderlijk aandeelhouder wordt van één van de verkrijgende vennootschappen. Een zogenaamde "ruziesplitsing". Daarbij wordt het over te dragen van vermogen de splitsende vennootschap dan, conform de ruilverhouding, verdeeld over de verkrijgende vennootschappen (zie onderstaand).

Beginsituatie                                                    Na ruziesplitsing

Afsplitsing

In tegenstelling tot een zuivere splitsing houdt de rechtspersoon waarvan het vermogen wordt afgesplitst  bij de afsplitsing niet op te bestaan. Bij een juridische afsplitsing gaat dus een deel van het vermogen over of één of meer verkrijgende rechtspersonen. Deze verkrijgende rechtspersonen worden doorgaans bij de splitsing opgericht.

In het geval van een B.V. of N.V. als splitsende rechtspersoon zal de splitsende vennootschap zelf (variant 1) of de aandeelhouders van de splitsende vennootschap (variant 2) daarbij dan de aandeelhouder(s) van de verkrijgende vennootschap(pen) worden.

Beginsituatie                          Variant 1                                 Variant 2

De procedure

1. Indien bij de splitsende rechtspersoon een ondernemingsraad is ingesteld, heeft deze het recht om advies uit te brengen over het voorgenomen besluit tot splitsing. Dit advies zal dan ook tijdig aan een ondernemingsraad moeten worden gevraagd.
   
   
2. Het bestuur van de splitsende vennootschap stelt als startpunt een voorstel tot splitsing op. Het voorstel dient in beginsel te worden ondertekend door alle bestuurders van de splitsende vennootschap en eventuele leden van een raad van toezicht of raad van commissarissen. De inhoud van het voorstel tot splitsing wordt grotendeels door de wet bepaald. Een correcte opmaak hiervan is dan ook van groot belang.
   
   
3. Een belangrijk onderdeel van het voorstel tot splitsing is een beschrijving aan de hand waarvan nauwkeurig kan worden bepaald welke vermogensbestanddelen van de splitsende vennootschap zullen overgaan op een verkrijgende vennootschappen en welke vermogensbestanddelen door de splitsende vennootschap worden behouden in het geval van een juridische afsplitsing. Bij het voorstel tot splitsing dienen pro forma winst- en verliesrekeningen of exploitatierekeningen van de verkrijgende vennootschappen en van de splitsende vennootschap te worden gevoegd.  Deze stukken zijn er om te laten zien wat de gevolgen zijn van de splitsing van het vermogen voor elk van de vennootschappen.
   
   
4. Door het bestuur van de splitsende vennootschap wordt een schriftelijke toelichting op het voorstel tot splitsing gemaakt. In deze toelichting wordt opgenomen wat de redenen voor de splitsing zijn met een uiteenzetting over de verwachte gevolgen voor de werkzaamheden en een toelichting uit juridisch, economisch en sociaal perspectief.
   
   
5. Bij de akte tot splitsing worden de verkrijgende vennootschappen opgericht. De conceptstatuten van deze verkrijgende vennootschappen dienen als bijlage bij het voorstel tot splitsing te worden gevoegd.
   
   
6. Zodra het splitsingsvoorstel is getekend en alle benodigde bijlagen zijn opgesteld  dienen de onderstaande de stukken (langs elektronische weg) te worden gedeponeerd bij het handelsregister. Vindt deponering of openbaarmaking van deze stukken plaats meer dan zes maanden na afloop van het laatste boekjaar waarover een jaarrekening is vastgesteld, dan moet tevens een tussentijdse vermogensopstelling worden gedeponeerd of openbaar gemaakt. Dit is de reden waarom dus doorgaans gebruik wordt gemaakt van de jaarrekening van het afgelopen boekjaar en benodigde stukken dus voor 1 juli worden gedeponeerd:
   
   
• het voorstel tot splitsing (met de benodigde bijlagen)
• de laatste drie vastgestelde jaarrekeningen van de splitsende vennootschap
• de jaarverslagen van de splitsende vennootschap over de laatste drie afgesloten boekjaren
  
  
7. Tegelijkertijd met de deponering ten kantore van het handelsregister dient het bestuur van de splitsende vennootschap de volgende stukken op haar kantoor neer te leggen (of elektronische toegankelijk te maken):
   
   
• de in punt 6. vermelde stukken
• de toelichting van het bestuur van de splitsende vennootschap op het voorstel tot Splitsing
•  indien bij de splitsende vennootschap een ondernemingsraad is ingesteld, die schriftelijk een advies of opmerkingen heeft ingediend, dient dit advies of deze opmerkingen ook te worden  neergelegd
  
  
8. Na deponering bij het handelsregister dient vervolgens  in een landelijk verspreid dagblad  te worden gepubliceerd  dat de stukken zijn neergelegd bij het handelsregister en op het adres van de splitsende vennootschap.
   
   
9. Gedurende één maand na de aankondiging als hiervoor bedoeld  kunnen eventuele belanghebbende van de splitsende  (bijvoorbeeld eventuele schuldeisers) tegen het voorstel tot splitsing in verzet komen bij de daartoe bevoegde rechtbank.Na verloop van deze termijn zal een verklaring van non-verzet worden aangevraagd bij de rechtbank. Indien tijdig verzet is aangetekend, mag de akte tot splitsing pas worden getekend als het verzet is ingetrokken of de rechter tot opheffing van het verzet heeft besloten.
   
   
10. Blijkt na afloop van de verzetstermijn van één maand dat geen verzet is aangetekend, dan kan het definitieve besluit tot splitsing worden genomen.
    
    
11. Na voltooiing van de besluitvorming kan de splitsing plaatsvinden. De splitsing vindt plaats bij notariële akte. De splitsing wordt vervolgens van kracht met ingang van de dag na die waarop de akte tot splitsing is getekend.
    
    
12. Na ondertekening  van de akte tot splitsing dient hiervan tijdig inschrijving plaats te vinden in het handelsregister en indien relevant ook bij het Kadaster.

Indien bij de splitsing aandelen op naam (NV/BV), handelsnamen, patenten, vergunningen, octrooien of merkrechten en andere intellectuele eigendomsrechten zijn overgaan dienen de daarop betrekking hebbende registers/registraties uiteraard ook te worden aangepast.

Een tijdige voorbereiding en een juiste “timing” zijn bij splitsing dus van groot belang. Als een onderdeel niet op tijd gereed is, zal dat het gehele splitsingsproces in gevaar brengen, met gevolg dat stappen opnieuw moeten worden doorlopen.

Uiteraard kunnen wij je ontzorgen bij het tijdig en juist doorlopen van de procedure om te komen tot een splitsing.

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem gerust contact op met onze sectie ondernemingsrecht.